Το Εργαστήριο Σημειωτικής ΑΠΘ σας προσκαλεί στη διάλεξη του Δημήτρη Κουτσογιάννη, Καθηγητή Εκπαιδευτικής Γλωσσολογίας του Τμήματος Φιλολογίας ΑΠΘ στο Εργαστήριο Σημειωτικής ΑΠΘ (ισόγειο κτιρίου Νέας Φιλοσοφικής) την Τετάρτη 7.6.2023 στις 19.00 με θέμα:
''Τα κινητά τηλέφωνα στη ζωή των εφήβων εντός και εκτός σχολείου: τι μπορούμε να μάθουμε για την επικοινωνία και την εκπαίδευση;''
Η σταδιακά αυξανόμενη αξιοποίηση των ψηφιακών Τεχνολογιών στην καθημερινότητα, και ιδιαίτερα αυτή των παιδιών, έχει απασχολήσει έντονα τη βιβλιογραφία από τη δεκαετία του 1990. Ένα μέρος των προσεγγίσεων έστρεψε το ενδιαφέρον του στις αλλαγές που παρατηρούνται στην αναπαράσταση του νοήματος και στις συνέπειες που έχει αυτό για την εκπαίδευση. Οι πολυγραμματισμοί/ νέοι γραμματισμοί, ο ψηφιακός γραμματισμός και η πολυτροπικότητα είναι οι πιο γνωστοί από τους όρους που έχουν χρησιμοποιηθεί, σχετικά. Ένα άλλο μέρος έδωσε βαρύτητα στο να αναδείξει τη δημιουργικότητα των παιδιών στις πρακτικές τους με τα νέα μέσα· τονίστηκαν ιδιαίτερα οι δημιουργικές πρωτοβουλίες τους κατά τη χρήση των κοινωνικών δικτύων και το παίξιμο των ψηφιακών παιχνιδιών. Πολύ πρόσφατα, η βαρύτητα μεταφέρθηκε στο να αναδειχθεί η διασύνδεση της ψηφιακής επικοινωνίας με τη νέα πραγματικότητα του «αλγοριθμικού καπιταλισμού» και η ανάγκη για καλλιέργεια της «κριτική επίγνωσης» των παιδιών ως προς τη νέα αυτή πραγματικότητα.
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να υπογραμμιστεί ότι το μεγαλύτερο μέρος του σχετικού προβληματισμού είναι τεχνοκεντρικό και όχι θεσμοκεντρικό, με την έννοια ότι ο προβληματισμός κινείται γύρω από τα ψηφιακά μέσα και όχι στο πώς αυτά διασυνδέονται με τον θεσμό της εκπαίδευσης. Πρώτος στόχος της παρούσας ανακοίνωσης είναι να στρέψει το ενδιαφέρον (θεωρητικά, μεθοδολογικά, ερευνητικά) στο πώς μπορεί να διασυνδεθεί η επικοινωνιακή (ψυχαγωγική κλπ.) καθημερινότητα των παιδιών με την εκπαίδευση ως έναν ιστορικό θεσμό. Ιστορικό με τη διπλή έννοια: έχει διαμορφωθεί στη διάρκεια αιώνων και παράλληλα είναι ευαίσθητος στις αλλαγές της εποχής μας. Δεύτερος στόχος της είναι να συζητήσει πώς οι θεωρίες για την αναπαράσταση του νοήματος (ψηφιακός γραμματισμός, πολυτροπικότητα κλπ.) είναι απαραίτητο να ξαναδιαβαστούν σήμερα, αν το ενδιαφέρον μεταφερθεί σε ιστορικού-θεσμικού τύπου διαστάσεις.
Χρησιμοποιούνται δεδομένα από πρόσφατη ευρείας έκτασης έρευνα που εξέτασε το πώς αντέδρασε το ελληνικό σχολείο κατά την περίοδο της πανδημίας. Η εστίαση μεταφέρεται στην ευρεία χρήση των κινητών τηλεφώνων από τα παιδιά κατά την τηλεκπαίδευση και η συγκεκριμένη επιλογή διασυνδέεται με άλλες πρακτικές που αναπτύχθηκαν στο ελληνικό σχολείο. Δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στο να συζητηθούν θεωρητικές και μεθοδολογικές επιλογές, σε μια εποχή μεγάλης ρευστότητας και αβεβαιότητας.